Neurobiologische en psychologische opbouw van trauma; een gelaagde respons
🌪 0. Acute stressreactie & neuroceptie
Trauma begint vaak al vóór je hersenen het doorhebben: je autonome zenuwstelsel detecteert onbewust gevaar en schakelt razendsnel over op sociale betrokkenheid, vechten, vluchten of bevriezen. In de eerste shockfase duikt dissociatie op: je lijf is er wel, je geest soms even niet.
🧠 1. Amygdala versus ratio
Zodra de amygdala alarm slaat, worden overlevingsmechanismen versterkt of geactiveerd en valt je prefrontale cortex (denken, plannen) en hippocampus (tijd, context) tijdelijk uit. Daardoor verdwijnt je besef van tijd en kun je moeilijker rationeel verwerken wat er gebeurde.
🌱 2. Vroege betekenisgeving & beperkende overtuigingen
Bij kinderen (en soms volwassenen) ontstaan in die shockfase al impliciete schema’s als “Ik ben niet veilig” of “Het is mijn schuld”. Zulke diepgewortelde overtuigingen kleuren later je zelfbeeld en je kijk op de wereld.
🔄 3. Secundaire copingstrategieën
Na die eerste fase ontwikkel je allerlei overlevingsmechanismen: pleasen (fawn), vermijden, dissociëren, perfectionisme, soms zelfs verslaving of zelfverwonding.
🕰️ 4. Langetermijngevolgen
Wat eerst helpt om in leven te blijven, kan op de lange termijn juist vastlopen en leiden tot complex trauma of CPTSS.
💡 Trauma ontstaat dus in lagen: van lichaam (shock) naar brein (amygdala-hijacking) naar overtuigingen tot copinggedrag. Door elk van deze stappen te herkennen, kun je gericht werken aan kalmeren, context terugwinnen en nieuwe, flexibele strategieën ontwikkelen voor echte veerkracht.